Διόδια: δεν πληρώνω, δεν πληρώνω!
Με αφορμή σοβαρά δυστυχήματα στις εθνικές οδούς και ιδίως στην Εθνική Οδό Κορίνθου Πατρών συζητείταικαι υποστηρίζεται ως αντίδραση η μη πληρωμή διοδίων από τους χρήστες[1]. Ακούγεται παράδοξο αφού κανείς από όσους σκοτώνονται δεν θα γυρίσει πίσω. Το διόδιο δεν είναι ο οβολός στο Χάροντα για να περάσουν τον Αχέροντα. Αλλά ας το δούμε σε επίπεδο συμβολικών συνειρμών έστω.

Βάση της σκέψης είναι ότι το κοινοτικό δίκαιο δεν επιτρέπει την επιβολή διοδίων σε δρόμους του επιπέδου της εθνικής μας οδού αλλά μόνον εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Οι έλληνες πολίτες αρχίζουν και είναι όλο και περισσότερο ενήμεροι για το κοινοτικό δίκαιο.

Παράλληλα εξάλλου συζητείται αφενός η επιβολή διοδίων για την πρόσβαση στο κέντρο της Αθήνας[2] και η επιβολή διοδίων με βάση τις νέες συμβάσεις που υπογράφθηκαν για τους διάφορους αυτοκινητοδρόμους στη χώρα[3].

Όπως για τα περισσότερα ζητήματα η προσέγγιση έχει ένα σπέρμα αλήθειας παρότι το κοινοτικό δίκαιο δεν αναιρεί την υποχρέωση καταβολής διοδίων που προβλέπει ο ελληνικός νόμος έστω και αν αυτός αντίκειται στο κοινοτικό δίκαιο.

Το κοινοτικό δίκαιο πράγματι θεσπίζει από το 1999 προϋποθέσεις για την επιβολή διοδίων. Πράγματι υπάρχει τέτοια οδηγία. Πρόκειται για την «ΟΔΗΓΙΑ 1999/62/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 17ης Ιουνίου 1999» η οποία προβλέπει πως νοείται ως αυτοκινητόδρομος «κάθε οδός η οποία έχει μελετηθεί και κατασκευαστεί ειδικά για την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων, η οποία δεν εξυπηρετεί τις παρόδιες ιδιοκτησίες και η οποία: i) εκτός από ορισμένα σημεία της ή εκτός από προσωρινές διευθετήσεις, διαθέτει, για τις δύο κατευθύνσεις της κυκλοφορίας, διακεκριμένα οδοστρώματα τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους είτε με διαχωριστική νησίδα που δεν προορίζεται για την κυκλοφορία, είτε, κατ’ εξαίρεση, με άλλα μέσα, ii) δεν διασταυρώνεται στο ίδιο επίπεδο με άλλη οδό, με σιδηροδρομική ή τροχιοδρομική γραμμή ή με λωρίδα για πεζούς, iii) χαρακτηρίζεται συγκεκριμένα ως αυτοκινητόδρομος»

Επίσης δείτε τι αναφέρει το Άρθρο 7:

«2. α) Διόδια και τέλη χρήσης επιβάλλονται μόνο στους χρήστες αυτοκινητοδρόμων ή άλλων οδών με περισσότερες από μια λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση, όταν οι οδοί αυτές έχουν χαρακτηριστικά ανάλογα προς τα χαρακτηριστικά των αυτοκινητοδρόμων καθώς και στους χρήστες γεφυρών, σηράγγων και ορεινών διαβάσεων».

Σημαντικές αποφάσεις έχουν εκδοθεί για το θέμα των διοδίων και από το ΔΕΚ. Τούτο όμως δεν σημαίνει ότι η οδηγία έχει ως συνέπεια την δυνατότητα μη πληρωμής των διοδίων.

Αν βέβαια ο ελληνικός νόμος δεν συνάδει με το κοινοτικό δίκαιο υπάρχουν ειδικά προβλεπόμενες διαδικασίες. Η μη καταβολή διοδίων θα οδηγήσει σε πολιτική πρόκληση και άνοιγμα της συζήτησης. Θα οδηγήσει όμως και σε σειρά κυρώσεων. Διότι και ο τρόπος είσπραξης των διοδίων πλέον προβλέπεται με τρόπο που δεν σηκώνει πολλή κουβέντα.

Ανεξάρτητα του πολιτικού βελινεκούς των προτροπών στη μη καταβολή διοδίων γιατί δεν αντιμετωπίζει κανείς το ενδεχόμενο αγωγών αποζημίωσης?

Γιατί δεν αντιμετωπίζει την καταγγελία στην ΕΕ ως ορθολογική διαδικασία ιδίως όταν είναι ο ίδιος πολιτικός και ξέρει το δρόμο για τις Βρυξέλλες?

Η μη προσαρμογή ή η πλημμελής προσαρμογή στο κοινοτικό δίκαιο συνιστά λόγο αποζημίωσης. Οι ζημίες είναι μεγάλες. Γιατί να μην πληρώσει λοιπόν αυτός που ευθύνεται?

Εν συντομία: η επίκληση του νόμου για μικροανταρσίες ακούγεται συχνά παράδοξη. Ο νόμος είναι εδώ και προσφέρει λύσεις λιγώτερο ή περισσότερο αποτελεσματικές. Οι άνθρωποι δεν θα γυρίσουν πίσω. Ούτε τα δυστυχήματα θα μειωθούν από το διόδιο. Απλά η αίσθηση του εμπαιγμού μπορεί να λειανθεί.

Είναι ικανοποιητικό ότι πολύς κόσμος σταδιακά πληροφορείται για τις διατάξεις που τον αφορούν.

Αν η γνώση του νόμου επιτρέψει την διεκδίκηση της νομιμότητας τόσο το καλύτερο.
Αν εξατμισθεί σε νταηλίκια θάναι κρίμα.