ΑΒΑΚΑΣ


Ήξερες Ότι Ο άβακας είναι


Αρχιτεκτονικό στοιχείο, χαρακτηριστικό των αρχαίων ρυθμών: η πέτρινη ή μαρμάρινη, τετράγωνη, πολυγωνική ή κυκλική πλάκα, που είναι τοποθετημένη επάνω από το κιονόκρανο. Μικρού πάχους κατά την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα, αποκτά μεγαλύτερο ύψος στη βυζαντινή εποχή και συχνά παίρνει τη μορφή του επιθήματος.
και επίσης


Όργανο υπολογισμών με το χέρι, κυρίως προσθέσεων και αφαιρέσεων. Το χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι· επίσης, σε όλη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια των μεσαιωνικών χρόνων και στην Άπω Ανατολή έως τα πρόσφατα ακόμα χρόνια. O ά. χρησιμοποιείται και σήμερα σε ορισμένες περιοχές ως βοηθητικό όργανο λογαριασμών· παράδειγμα τα στσιότ, που χρησιμοποιούν στα μεγάλα ρωσικά καταστήματα. Στη μορφή του σχολικού ά., με σφαιρίδια περασμένα σε μεταλλικά σύρματα, χρησιμοποιούταν ως εποπτικό μέσο διδασκαλίας των πρώτων στοιχείων της αριθμητικής.

O ά. αποτελείται από έναν πίνακα χωρισμένο σε στήλες. Η τελευταία δεξιά στήλη προορίζεται για τις μονάδες, η προτελευταία για τις δεκάδες, η προηγούμενη για τις εκατοντάδες κ.ο.κ. Κάθε στήλη περιέχει ένα σύνολο από όμοια αντικείμενα, που μπορούμε να τα ονομάσουμε στοιχεία. Αν θέλουμε να σημειώσουμε π.χ. τον αριθμό 375, τοποθετούμε 5 στοιχεία στην τελευταία στήλη, 7 στην προτελευταία και 3 στην προηγούμενη. Αν τώρα θέλουμε να προσθέσουμε στο 375 το 56, τοποθετούμε 6 ακόμα στοιχεία στην τελευταία στήλη και 5 στην προτελευταία. Θα έχουμε τότε: 11 στοιχεία στην τελευταία στήλη, 12 στην προτελευταία και 3 στην προηγούμενη. Η θεμελιώδης αρχή λειτουργίας του ά. έγκειται στην αντικατάσταση δέκα στοιχείων της μιας στήλης με ένα της αμέσως προηγούμενης. Έτσι, στο παράδειγμά μας, αφαιρούμε 10 στοιχεία από την τελευταία και τοποθετούμε ένα στην προτελευταία· από αυτήν πάλι αφαιρούμε 10 στοιχεία και τοποθετούμε ένα στην προηγούμενη.


Είναι γνωστοί παλιοί ά. ποικίλων σχημάτων και μορφών: πίνακες καλυμμένοι με άμμο ή κερί, μεταλλικοί πίνακες με εγχάρακτες αύλακες, όπου μετακινούνται κατάλληλα στοιχεία, πίνακες σε μορφή σκακιέρας, ά. με διάτρητους δίσκους κλπ.


Βίβλος του άβακος (Liber abaci)ονομάστηκε το βιβλίο του Λεονάρντο Φιμπονάτσι, που διέδωσε τα αραβικά ψηφία και το νέο σύστημα συμβολικού λογισμού στη χριστιανική Ευρώπη του 13ου αι.